Gece Tüm Kanlar Karadır

David Diop’ın 2018’de Fransızca olarak ( Frère d’âme) yayınlanan kitabı aynı yıl Goncourt ödülünü aldı. Anna Moschovakis’in İngilizce çevirisi ( At Night All Blood Is Black) 2021 yılında Uluslararası Booker ödülünü kazandı.

Gece Tüm Kanlar Karadır

Gece Tüm Kanlar Karadır Konusu

Hikaye 1.Dünya savaşı yıllarında, Fransız ordusunda, sömürge piyadelerinden oluşan Senegalese Tirailleurs birliğinde Almanlara karşı savaşan Alfa Nyiade etrafında geçmektedir. Alfa’nın en yakın arkadaşı Mademba karın bölgesinden ağır bir yara alır ve acılarına son vermesi için arkadaşı Alfa’ya yalvarır. Alfa arkadaşını öldürmeye cesaret edemez ve acı çekerek ölmesine tanık olur. Alfa arkadaşının intikamı alma içgüdüsüyle, pusu kurarak öldürdüğü düşman askerlerinin ellerini keser ve siperin mutfağında tuzlayarak saklamaya başlar. İlk başta cesareti kahramanca karşılanır ama deliliğe doğru gittiği farkedilince, askerler ondan korkmaya başlar. Bir süre ordudan uzaklaştırılır ve Dr.François tarafından bir psikiyatri hastanesinde tedaviye alınır. Burada çocukluğunu ve önceki hayatını hatırlar. Hikayenin sonuna doğru Alfa’nın anlatımı Mademba’nın reenkarnasyonu şeklinde devam eder.

Gece Tüm Kanlar Karadır Değerlendirme

Diop’un kitabı savaşları konu edinen pek çok kitap gibi okurken sizi dehşete düşürüyor ve zihninize duygusal darbeler indiriyor. Ama savaşı bir sömürge askerinin gözünden ortaya koymasıyla klasik anlatılardan ayrılıyor. Kısa bir kitap olmasına rağmen birçok noktayı sorgulamanıza neden oluyor. Kahramanın öldürdüğü Alman askerlerinin özellikle ellerini keserek saklaması, kauçuk kotasını dolduramadığı için Avrupalı emperyalistler tarafından elleri kesilen Afrikalıları anımsatıyor. Avrupa güçleri arasında başlayan çatışmanın; zengin ve karmaşık geçmişleri görmezden gelinerek savaş meydanlarına sürülen sömürge askerlerini yavaş yavaş insanlıktan çıkarması gözler önüne seriliyor. Yazar satır aralarında Avrupalıların Afrikalı insanlar hakkındaki ön yargılarına selam çakıyor.

“Düşmanın mavi gözlerine baktığımda, sıklıkla ölüm, vahşet, tecavüz ve yamyamlık korkusunu görüyorum. Gözlerinde, benim hakkımda kendisine söylenenleri ve beni hiç görmeden inandığı şeyleri görüyorum.”

Alfa’nın el kesmesi, Fransız komutanları tarafından korkaklık nedeniyle bir grup askerin korkunç bir şekilde infaz edilmesiyle yan yana konulduğunda, savaş normları neden bunlardan birini “medeni” olarak kabul ederken diğerini kabul etmez diye düşünüyorsunuz. Diop, aralarındaki çizginin öldürmenin doğasına göre değil, bunu kimin yaptığına göre çizildiğini gösteriyor bize.

Alfa’nın arkadaşının acısını dindirmediğine dair suçluluk duygusu deliliğe doğru savrulmasına yol açıyor ve ilginç bir sonla,arkadaşı Mademba onun bedeninde yeniden doğmuş gibi davranıyor. Diop; savaşın dehşetinin zihinsel etkileri üzerine sarsıcı bir anlatım sunuyor.

Yazar David Diop

David Diop

David Diop 1966 yılında Paris’te Senegalli bir babanın ve Fransız bir annenin çocuğu olarak doğdu. 5 yaşında Dakar’a taşındı ve 18 yaşında eğitim için Fransa’ya geri döndü. 18. yy Fransız edebiyatı üzerine doktora yaptı. 1998’de UPPa ‘de 18.yyy afrikalı Fransız edebiyatı ve Fransız edebiyatı üzerine dersler vermeye başladı. Halen üniversitede sanat,dil ve edebiyat bölümünün başında bulunuyor.

1889, l’Attraction universelle adlı ilk kitabını 2012 yılında yayınladı. Bu kitap 1889’da Paris’te düzenlenen uluslararası bir sergiye katılan Senegal heyetinin deneyimleri anlatan bir kurgu idi.

İkinci kitabı Gece Tüm Kanlar Karadır 2018’de yayınlandı ve Aycan Başoğlu tarafından Türkçeye çevrildi.

Öneri

Fransa ordusu içindeki sömürge askerleri ile ilgili Ousmane Sembene ve Thierno Faty Sow tarafından yazılıp yönetilen Camp de Thiaroye filmi izlenebilir. 1988 yapımı film sömürge birliklerinin toplandığı kampta isyan çıkması üzerine Batı Afrika Birliklerinin toplu katliamını anlatıyor. Fransa’da ve Senegal’de uzun yıllar yasaklanan film Fransız sömürge sisteminin bir eleştiri olarak izlenebilir.

Kitapla ve sağlıkla kalın

Dr.Nurgül Altuntaş