Günler, Aylar, Yıllar - Yan Lianke

Çin’in en önemli yazarlarından Yan Lianke’nin varoluş umudunu yitirmeyen bir ihtiyarı anlattığı kısa öyküsü tam bir direniş destanı..

Aşırı kuraklık sonrası komşularının terkettiği bir köyde kalan 72 yaşında bir ihtiyar, bir köpek ve bir mısır fidesinin yaşam mücadelesini anlatan öykü herşeye rağmen umudunu yitirmeyen bu canlıların kuraklık bitene kadar başından geçenleri anlatıyor. Her geçen gün, ölüme karşı kazanılan bir zafer onlar için.

Günler, Aylar, Yıllar

---

İnceleme

Yer yer fantastik öğeler içeren kitap insanın yaşama – daha doğrusu bir amaca tutunarak yaşama- iradesinin evrenselliğini vurguluyor. Masalsı bir anlatımla öykü insanı içine çekiyor kendinizi kahramanlarla birlikte doğanın acımasız koşullarına direnirken buluyorsunuz. İhtiyar; yaşlı ve çelimsiz, köpek; görme yetisini yitirmiş, mısır fidesi; kurumaya yüz tutmuştur böyle güçsüz olmalarına rağmen kıtlıkla kanının son damlasına kadar mücadele eden bu canlılara güç veren varoluş umududur, umutsuzluktan türemiş bir umut. Sonunda tüm bu mücadelenin bencilce bir yaşama arzusundan kaynaklanmadığını, yaşamın devamına yönelik büyük bir adım olduğunu anlıyorsunuz. Aralarındaki derin sevgi, özellikle köpekle ihtiyar arasındaki bağlılık oldukça etkileyici.

Öykü Çin’de kültür devrimi ile yaşanan dehşet sonrası açlığa mahkum edilen insanların bir yansıması olarak da düşünülebilir. Kısacık bir öyküye milyonlarca insanın yaşadığı dramı bu şekilde kodlamak ta yazarın başarısı…

Altı çizili cümleler

“Mısırdan gelen hoş tahıl kokusu, bir at arabası gibi ihtiyarın barsaklarına doğru koştu,dörtnala yol alan koku midesine varınca karın kaslarını sıkıp barsaklarını frenleyerek o güzelim kokuyu midesine hapsetti. Bunu yaparken ay ışığının toprağa inerken çıkardığı o ince sesi duydu,sonra köpeğe dönüp, Kör diye seslendi, sen de kokuyu içine çeksene biraz, böyle yaparsan açlığını bastırırsın.”

Yan Lianke

Yan Lianke

1958’de Çin’de doğan yazar kısa öyküleri ve hicivli anlatımları ile Çin’in en sevilen ama en çok yasaklanan yazarlarından biri. 1978’de orduya girdi, 1985’te Henan Üniveritesinde siyaset bölümünden, 1991 ‘de Halk Kurtuluş Ordusu Sanat Enstitüsü Edebiyat bölümünden mezun oldu.

1979’da ilk kısa öyküsü yayınlandı. 14 roman ve 40 kısa öyküsü bulunan Yan Lianke ilk yıllarda daha realist bir tarz izlerken sonraları hayal gücü ile betimlenen fantastik öğeler içeren daha çok insan yaşamını konu alan öyküler kaleme aldı. Dünya literatüründe zengin hayal gücü ve yıkıcı mizahı ile tanındı. Bazı öyküleri Çin’de yasaklansa da farklı uslüplar denemesi, dilbilimsel yenilikler yapabilmesi nedeniyle yazdıkları çok beğenilmiştir. Çağdaş Çin edebiyatının öncülerinden biri olan Yan Lianke Çin hükümetinden stratejik ya da finansal bir destek almadan uluslararası beğeni toplayan tek yazardır. 2014’te Franz Kafka ödülüne layık görülmüştür ve bunun gibi pek çok uluslararası ödüle sahiptir. Eserleri 30 farklı dile çevrilmiştir. Leninden Öpücükler, Patlama kayıtları Türkçeye kazandırılan diğer kitaplarıdır.

Günler,Aylar,Yıllar yazar tarafından 2002 yılında yazılmıştır. Çince aslından Erdem Kurtuldu tarafından çevrilen kitabın ilk baskısı Şubat 2020 ‘de Jaguar kitaptan çıkmıştır.

Fantastik bir dil kullanmasını bir yana bırakırsak mizahi yönü, ele aldığı konular, yasaklara maruz kalması bana Aziz Nesin’i hatırlattı. Türkçeye çevrilmiş diğer kitaplarını da okuma listeme ekledim. Bitince onlarla ilgili de birkaç cümle yazabiliriz umarım..

Kalın sağlıcakla ….