Kaçak cümleler – Nüshu yazısı

Çinde ataerkil geleneklerin yaygın olması nedeniyle kadınların okuma yazması yasaktı. Erkeklerin lisanından dışlanan kadınlar belli bir bölgede kullanılan lehçeyi kendilerine göre değiştirerek yeni bir iletişim dili geliştirdiler.

Nüsha yazısı

Doğuştan itibaren okuma yazma bilmemeye mahkum edilmiş kadınlar süsleri andıran işaretlerden oluşan, efendilerinin çözemediği alfabe ile birbirlerine mektuplar yazdılar, ilahiyi andıran şarkılar not ettiler. Nakışların üzerine kolay işleyebilmek için yazı karakterlerini iplik benzeri çizgilerle yazacak şekilde modifiye ettiler.

Nüsha Kadınlar

Yüzyıllar boyu özgür olmayan eller bu dili nakışların, yelpazelerin üzerine işledi, mektuplar gönderdi, şarkılar söyledi. Nüshu dilinin ne zaman ortaya çıktığı bilinmiyor, nüshu metinleri sahipleri ile birlikte yakılarak ya da gömülerek yok ediliyordu. 17.yy dan itibaren daha çok yaygınlaştığı düşünülmektedir. Kadınlar arasında oluşturulan jiebai denilen yeminli kız kardeşlik uygulaması Nüshu’nun kullanımını sürdürmesine katkıda bulundu. Yine kadınların ağıtlar, şarkılar ve dualar ile iletişim kurma yöntemleri Nüshu’nun yaşamasını sağladı.

Nüshu işleme

20. yy da Çin’de yaşanan kültürel ve sosyolojik dönüşümlere paralel olarak gençler tarafından kullanımı azaldı. 40’lı yıllarda Çin’i işgal eden Japonlar gizli bir iletişim yöntemi olarak kullanılabileceği gerekçesi ile Nüshu dilini yasakladı. Çin kültür devrimi sırasında da tamamen baskılandı.

21.yy da akademik çalışma konusu haline geldi ve çok az insan Nüshu diline ilgi duydu. Nüshu dilinde okuyan ve yazan son kişi olan Yang Huanyi 2004’te 98 yaşında vefat edince bu dilin aktif kullanımı bitmiş oldu.

Yang Huanyi

Hem kültürel mirası koruma hem de turizme katkısı olması açısından Nüshu diline dair çalışmalar Çin yönetimi ve bazı dış kaynaklar tarafından desteklenmektedir. Neyse ki günümüzde kadınlar daha özgür ve teknolojik iletişim çağında gizli bir dile ihtiyaçları yok.